SURAT | Perkasakan raja berperlembagaan, demokrasi dan federalisme pada 2024

SURAT | Pada tahun 2024 kita akan saksikan penerusan era aneka-krisis di mana kesejahteraan setiap rakyat Malaysia dan negara secara keseluruhan akan terkesan dengan faktor sejagat

Daripada konflik geopolitik di Eropah Timur, Timur Tengah malah di Asia Timur, pemanasan global, kemusnahan alam yang lain, kehilangan dan penggantian pekerjaan disebabkan oleh kecerdasan buatan (AI) dan kemajuan teknologi lain.

Berdepan dengan cabaran global sebegini, rakyat Malaysia harus sedar bahawa kita bukan musuh antara satu sama lain. Malah, krisis boleh membangkitkan sesuatu yang

terbaik dalam diri kita. Semasa pandemik Covid-19, rakyat Malaysia membantu satu sama lain tanpa mementingkan diri dengan semangat “kita jaga kita”, tanpa mengira etnik, agama atau afiliasi politik.

Bak kata pepatah Melayu, “menang sorak kampung tergadai”. Kemenangan sebegitu adalah kemenangan kosong. Jika kita gagal mempersiap siaga diri untuk menukar

dugaan menjadi peluang, semuanya akan rugi. Sesiapa yang membentuk kerajaan seterusnya akan mewarisi ekonomi yang lesu dan rakyat yang tidak berpuas hati.

Walaupun kita mungkin bersaing antara satu sama lain, sebagai individu atau dalam pelbagai kumpulan, nasib kita terikat antara satu sama lain. Apabila wabak, bencana

alam dan ketidaktentuan ekonomi melanda kita, tiada satu komuniti pun yang selamat. Kita tenggelam atau berenang bersama.

Realiti yang genting ini memerlukan perdamaian politik dan kestabilan bersifat demokratik supaya kita dapat berganding bahu menghadapi cabaran sejagat yang amat besar.

Kami menyeru semua institusi, organisasi dan individu yang cintakan Malaysia untuk bekerjasama ke arah penegasan cita-cita yang berikut, yang asalnya termaktub dalam Perlembagaan Persekutuan dan didukung dalam Rukun Negara.

1. Raja Berperlembagaan, di mana semua Raja-Raja berkedudukan mulia, melangkaui sempadan politik dan menyerahkan tadbir urus negara kepada pemimpin yang dipilih rakyat agar institusi diraja tidak dinodai kontroversi atau polemik dan berperanan menyatukan semua rakyat Malaysia dan rakyat negeri masing-masing merentasi perbezaan sosio-politik.

2. Demokrasi Berparlimen, di mana kuasa eksekutif dengan jelas berasaskan keyakinan majoriti daripada ahli parlimen, dan dipantau, disemak dan diimbang oleh ahli parlimen pembangkang dan ahli parlimen penyokong kerajaan (backbenchers), melalui jawatankuasa pilihan, perbahasan dan soal jawab di Parlimen.

3. Federalisme, di mana kuasa diagihkan secara bermakna antara kerajaan persekutuan, wilayah/negeri dan pihak berkuasa tempatan, untuk memastikan keseimbangan yang betul antara keseragaman dan autonomi, ekuiti/kesaksamaan dan persaingan antara wilayah/negeri, dan bahawa pihak berkuasa tempatan bertanggungjawab dan responsif terhadap penduduk tempatan.

Kedaulatan undang-undang, di mana undang-undang digubal untuk melindungi hak asasi manusia dan memajukan kesejahteraan rakyat dan penduduk, bukan untuk

pihak berkuasa sewenang-wenangnya mengawal dan memdiamkan rakyat, serta undang-undang diguna pakai secara berkesan kepada semua termasuk pemimpin kerajaan, tanpa pendakwaan terpilih atau kekebalan.

Ini bagi mengelakkan tanggapan sinis bahawa "seseorang tidak bersalah sehingga kehilangan kuasa, dan seseorang mungkin tidak bersalah apabila mendapat semula kuasa".

Untuk tujuan-tujuan ini, kami menyeru parti-parti kerajaan dan pembangkang untuk merundingkan satu persetujuan pembaharuan politik bagi baki penggal Parlimen ke-15

sehingga 18 Disember 2027, yang merangkumi perkara berikut:

• Kestabilan Politik: Menggubal Akta Parlimen Berpenggal Tetap dan Undi Kepercayaan Pengesahan bagi setiap perdana menteri baru selepas pelantikannya di bawah Perkara 40(2)(a) Perlembagaan Persekutuan.

• Pengukuhan Parlimen/DUN dan parti-parti politik: Menggubal Akta Perkhidmatan Parlimen, menambahkan jawatankuasa pilihan parlimen, menetapkan masa untuk urusan bukan kerajaan, mengiktiraf kabinet bayangan/Exco bayangan, menggubal undang-undang untuk Dana Pembangunan Kawasan (CDF) yang saksama, Akta Pembiayaan Politik yang membolehkan pembiayaan awam kepada parti politik, dan mereformasikan Suruhanjaya Pilihan Raya supaya ia bebas dan bertanggungjawab kepada Parlimen.

• Kedaulatan Undang-undang: Mengasingkan fungsi pendakwa raya daripada Jabatan Peguam Negara (AGC), meningkatkan kebebasan SPRM dan keberkecualian PDRM.

• Desentralisasi: Menggalakkan perbincangan "seluruh Malaysia" antara Kerajaan persekutuan, kerajaan-kerajaan wilayah Sabah dan Sarawak, dan 11 kerajaan negeri di Semenanjung Malaysia, untuk menyediakan pelan hala tuju desentralisasi yang dirancang secara menyeluruh dan teliti, dengan Perjanjian Malaysia 1963 (MA63) sebagai tunggak utama dan dokumen panduan utama.

Daripada menunggu satu pihak untuk menghubungi pihak lain, kami menyeru kerajaan dan pembangkang untuk menjemput Yang Dipertua Dewan Negara Wan Junaidi

Tuanku Jaafar dan Yang Dipertua Dewan Rakyat Johari Abdul untuk bertindak sebagai pengantara yang tidak berat sebelah untuk tujuan ini.

Malaysia milik kita semua. Kami jemput semua rakyat Malaysia, termasuk aktivis dalam masyarakat sivil dan sektor swasta, untuk menyokong seruan tahun baru yang sederhana ini untuk kestabilan dan akauntabiliti.

Mesej ini disokong oleh:

Pertubuhan masyarakat sivil

1. Project - Stability and Accountability for Malaysia (Projek SAMA)

2. Architect for Diversity (AOD)

3. Bait Al Amanah

4. Bersih

5. Centre for Electoral Education and Democracy (CEED)

6. Centre for Independent Journalism (CIJ)

7. Citizens Against Enforced Disappearances (CAGED)

8. Engage

9. Iman Research

10. Institute for Democracy and Economic Affairs (Ideas)

11. Kuala Lumpur and Selangor Chinese Assembly Hall (KLSCAH)

12. Lawyer Kamek

13. LLG Cultural Development Centre

14. Movement for Change Sarawak (MoCS)

15. Muslim Professionals Forum (MPF)

16. National Human Rights Society (Hakam)

17. Pergerakan Tenaga Akademik Malaysia (Gerak)

18. Pacos Trust

19. Persatuan Aliran Kesedaran Negara (Aliran)

20. Persatuan Patriot Kebangsaan (Patriot)

21. Persatuan Penulis Berbilang Bahasa (PEN Malaysia)

22. Persatuan Pemangkin Daya Masyarakat (ROSE)

23. Pusat Komas

24. Sabah Action Body Advocating Rights (Sabar)

25. Sarawak Dayak Iban Association

26. Saudara.org

27. Saya Anak Bangsa Malaysia (SABM)

28. Sisters in Islam (SIS)

29. Suara Rakyat Malaysia (Suaram)

30. The Sarawak Initiative (TSI)

31. Tindak Malaysia

32. Transparency International Malaysia (TI-M)

33. Workable Initiatives for Secularism, Decentralisation, Openness and Moderation (Wisdom) Foundation

Individu

(Kesemua yang disenaraikan ini menyokong atas kapasiti individu. Pernyataan hubungan dengan pertubuhan mereka hanya untuk pengenalan)

1. Beverly Joeman, Ahli Majlis Tertinggi Kadazan Society Sabah (KSS)

2. Mohamad Arshad Raji, bekas presiden Patriot

3. Christopher Leong, bekas presiden Majlis Peguam

4. Dashran Yohan, wartawan

5. Ambiga Sreenevasan, bekas presiden Majlis Peguam

6. Dennis Ignatius, bekas duta

7. Mah Weng Kwai, bekas hakim Mahkamah Rayuan

8.Yeo Yang Poh, bekas presiden Majlis Peguam

9. Johan Ariffin Samad, bekas CEO Institute for Development Studies (IDS) Sabah

10. John Tenewi Nuek, bekas duta

11. Kuthubul Zaman Bukhari, bekas presiden Majlis Peguam

12. Mohd Hishamudin Yunus, bekas hakim Mahkamah Rayuan

13. Fazar Arif, pengasas Pergerakan Wanita Empowerment Revolution (POW.ER)

14. Alek Tuen, bekas profesor Universiti Malaysia Sarawak

15. Andrew Aeria, bekas profesor madya Unimas

16. Cecilia Ng, perunding bebas

17. Edmund Terence Gomez, bekas profesor Universiti Malaya

18. Francis Loh Kok Wah, bekas profesor Universiti Sains Malaysia

19. Lim Teck Ghee, penganalisis dasar

20. Peter Songan, bekas profesor Unimas

21. Phoon Wing Keong, ahli sains politik

22. S Munirah Alatas, bekas profesor pelawat Indonesian International Islamic University (UIII)

23. Toh Kin Woon, ahli lembaga pengarah Pusat Sejarah Rakyat

24. Derek John Fernandez, ahli majlis MBPJ

25. Abdul Rahman Embong, IKmas, Universiti Kebangsaan Malaysia

26. Shad Saleem Faruqi, Universiti Malaya

27. Faridah Tun Fuad Stephens, bekas penerbit, Sabah

28. Iqbal Fatkhi, ketua pengarang Cilisos Media

29. Jahabar Saddiq, ketua pengarang The Malaysian Insight

30. Jayanath Appudurai, bekas pengarah National Science Centre

31. Jerald Joseph, bekas pesuruhjaya Suruhanjaya Hak Asasi Manusia (Suhakam)

32. Lim Hong Siang, kolumnis

33. Maha Balakrishnan, penyelidik dan perunding parlimen

34. Malek Ali, pengasas BFM

35. Martin Vengadesan, editor bersekutu Malaysiakini

36. Nadira Ilana, pengarah filem

37. Ahmad Fauzi Abdul Hamid, USM

38. Wong Chin Huat, ahli sains politik

39. Zaharom Nain, University of Nottingham in Malaysia

40. Richard YW Yeoh, bekas ahli National Electoral Reform Council (2012-16) & Electoral Reform Committee (2018-20), Jabatan Perdana Menteri

41.Sharaad Kuttan, wartawan

42. Stanley Yong, naib presiden Kuala Lumpur and Selangor Chinese Assembly Hall (KLSCAH)

43. Steven Thiru, bekas presiden Majlis Peguam

44. Sri Bernard Dompok, bekas ketua menteri Sabah

45. Mohd Sheriff Mohd Kassim, bekas ketua setiausaha perbendaharaan Kementerian Kewangan

46. Mohamad Ariff Md Yusof, bekas speaker Dewan Rakyat

47. Simon Sipaun, bekas ketua setiausaha kerajaan Sabah

48. Thomas Fann, bekas pengerusi Bersih

49. Tang Ah Chai, president Persatuan Sahabat Warisan Kuala Lumpur dan Selangor

50. Yap Swee Seng, bekas pengarah eksekutif Bersih

51. Zikri Kamarulzaman, wartawan

Kenyataan ini dimulakan oleh Projek - Kestabilan dan Akauntabiliti untuk Malaysia (Projek SAMA), satu inisiatif terbaru yang memperjuangkan reformasi institusi.

Tulisan ini tidak mencerminkan pendirian Malaysiakini.